24 November was het precies zes jaar geleden dat de Tazreen fabriek afbrandde. 112 kledingarbeidsters kwamen hierbij om. Zij maakten kleding voor onder andere Walmart, C&A, El Corte Ingles en KiK. Met deze rampzalige dag in onze herinnering, dreigt Bangladesh weer terug te keren naar een situatie waarin kledingfabrieken onveilig zijn. Het verbod (restraining order) dat het Hooggerechtshof tegen het Bangladesh Akkoord heeft uitgeroepen wordt mogelijk van kracht op 30 november. In geval dat het lokale kantoor van het Akkoord het land moet verlaten heeft dit directe gevolgen voor de veiligheid van miljoenen arbeiders in de kledingindustrie.
Wederom groot risico op nieuwe dodelijke branden in Bangladesh, zes jaar na de dodelijke brand in de Tazreen kledingfabriek.

Het hoge dodental van de Tazreen brand op 24 november 2012 is volledig toe te schrijven aan het onderhoud en aan het management van de fabriek. De arbeiders werd aanvankelijk verteld het brandalarm te negeren. Toen ze uiteindelijk op de vlucht gingen kwamen ze erachter dat de poorten op slot zaten, er geen nooduitgangen waren en de ramen op de laagste verdiepingen betralied waren. Arbeiders sprongen uit de ramen van de hoogste verdiepingen en raakten voor hun leven getekend. Anderen konden niet ontkomen en kwamen om het leven.

De 18-jarige Raju verloor zijn moeder (beide werkzaam in de Tazreen fabriek) en beschreef de paniek tijdens de ramp: “Er was veel rook. Geen van de trappen kon worden gebruikt. Ik kon ontsnappen door een gat van de ventilatieschacht. Via een bamboestructuur aan de buitenkant van het gebouw kon ik bij het naastgelegen huis komen. Het was overal donker. Ik heb mijn moeder niet meer gezien, ik weet niet wat er met haar gebeurd is.”

In de afgelopen vijf jaar heeft het Bangladesh Veiligheidsakkoord voor duizenden verbeteringen in de levensgevaarlijke Bengaalse kledingfabrieken gezorgd. Toen het Akkoord in 2013 van start ging, ontbrak in 97% van de 1600 fabrieken die onder het Akkoord inspectieprogramma vielen een veilige nooduitgang en had 91% geen adequaat (brand)alarmsysteem. Vijf jaar later, is – dankzij het Akkoord – 97% van de onveilige schuifhekken weggehaald en is 74% van alle geïdentificeerde brandveiligheidsproblemen opgelost; 12% wacht op goedkeuring of de doorgevoerde verbeteringen voldoende zijn bevonden. Desalniettemin zijn er nog grote zorgen: nog steeds heeft 56% van de fabrieken onvoldoende brandveiligheidsmaatregelen getroffen.

“Wanneer door de restraining order het Akkoord kantoor in Bangladesh gesloten moet worden, heeft dat direct grote gevolgen en is de kans groot dat behaalde resultaten van de afgelopen jaren verloren gaan”, zegt woordvoerder Go de Roij van Zuijdewijn van de Schone Kleren Campagne. “Het Akkoord kan dan minder goed haar inspecties uitvoeren en minder goed monitoren of alle verbeteringen worden doorgevoerd. Bovendien druist dit in tegen de afspraak dat het Akkoord zou blijven totdat de overheid in Bangladesh voldoende technische expertise heeft opgebouwd en ook de politieke wil heeft om alle werkzaamheden van het Akkoord uit te voeren. Nieuwe rampen dreigen als er geen goede opvolging is die de reputatie van merken schade toebrengt maar waar arbeiders de grootste prijs voor betalen, namelijk hun leven.”

Naast de 1600 fabrieken die de laatste jaren intensief zijn geïnspecteerd door het Akkoord, vallen tenminste 900 fabrieken onder geen enkel inspectieprogramma. Nog eens 809 fabrieken vallen onder het inspectieprogramma van de Department of Inspection for Factories and Establishments (DIFE) in Bangladesh, maar deze rapporteert dat slechts 27% van de benodigde verbeteringen is doorgevoerd. Dit percentage kan overigens niet worden geverifieerd omdat DIFE de verbeterprogramma’s en voortgangsrapportages niet publiceert zoals het Akkoord wel doet. De Remediation Coordination Cell (RCC) zal uiteindelijk alle inspecties van het Akkoord moeten overnemen.

DIFE en de RCC hebben op dit moment nog niet de capaciteit die nodig is om alle fabrieken die nu nog onder het Akkoord programma vallen te inspecteren. Ze zijn niet transparant en de afspraken zijn niet juridisch afdwingbaar zoals onder het Akkoord. De Tazreen Fashion fabriek kon zonder veiligheidsvergunning blijven draaien totdat de fabriek afbrandde.

De intentie van het Bangladesh Akkoord was om het inspectie- en verbeterprogramma uit te breiden naar huishoudtextielbedrijven zodat meer arbeiders beschermd zouden worden. Als het verbod/restraining order tegen het Akkoord van kracht wordt, zal dit veelbelovende initiatief teniet worden gedaan.
“Op dit moment is het nog steeds onveilig in veel kleding- en textielfabrieken in Bangladesh. Een ramp zoals in de Tazreen fabriek kan elke dag gebeuren. Het is roekeloos om het Akkoord, het enige geloofwaardige en succesvolle veiligheidsprogramma in Bangladesh, te beperken in haar werk. Schone Kleren Campagne dringt er bij de overheid van Bangladesh op aan het Akkoord te blijven steunen en dit kenbaar te maken bij het Hooggerechtshof opdat de restraining order wordt opgeheven.”

• Tazreen Fashion produced garments for Walmart, C&A, El Corte Ingles, KiK, Disney, Sears, Li & Fung, Karl Rieker, Teddy Smith, ENYCE, Dickies, Delta Apparel, Edinburgh Woolen Mill, Piazza Italia.
• A Q&A with more background information can be found on www.cleanclothes.org/safety/protectprogress.
• An op ed published last week on the situation in Bangladesh provides more background information: http://news.trust.org/item/20181113134912-jnm7a/.
• The numbers in this report chiefly stem from the website of the Bangladesh Accord www.bangladeshaccord.org and the implementation report of the Bangladesh Compact: http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2018/september/tradoc_157426.pdf.

• On Tazreen Fashions’ failing safety license: https://www.reuters.com/article/us-bangladesh-fire/burned-bangladesh-factory-was-warned-twice-on-fire-safety-idUSBRE8BA08420121211