Overwinning: arbeidsmigranten eindelijk uitbetaald

‘Nadat we het geld gekregen hadden, waren we opgelucht en heel blij. We kunnen onze dromen waarmaken omdat we compensatie hebben gekregen.’

Na twee jaar strijd en onzekerheid kregen de arbeidsmigranten van de Kanlayanee-fabriek in 2021 eindelijk hun eerder achtergehouden lonen uitbetaald. Voor zover bekend zijn deze arbeiders de eersten in de Thaise regio Mae Sot die hun gestolen lonen terugkregen.

Schorten voor Starbucks

In de kleine Kanlayanee-fabriek in Thailand maakten 26 arbeidsmigranten uit Myanmar (Birma) extreem lange werkdagen onder slechte arbeidsomstandigheden. De werkplaats, eerder een kamer dan een fabriek, had zo’n laag plafond dat de werknemers het konden aanraken. Er was bijna geen daglicht of frisse lucht. In deze slechte omstandigheden werden de arbeiders jarenlang uitgebuit.

De kledingarbeiders maakten schorten voor Starbucks, t-shirts met Verschrikkelijke Ikke (Despicable Me) voor mediabedrijf NBC Universal en spullen voor Disney en voor de Engelse supermarktketen Tesco. Twee jaar lang kregen ze minder dan een euro per uur betaald en werden ze gedwongen om onbetaald over te werken. ‘We werkten zeven dagen per week, en vaak vijftien uur per dag’, vertellen ze in een video.

Fabriek sluit deuren

In september 2019 deelden de arbeiders hun verhaal over de verschrikkelijke werkomstandigheden in de media. Als reactie daarop trok Starbucks haar orders in, en sloot de fabriek onverwachts de deuren. De arbeiders stonden met lege handen en kregen loon waar ze recht op hadden niet uitbetaald. Ze lieten het er niet bij zitten en bleven doorvechten. Dat had echter ook vervelende gevolgen. Doordat ze zich uitspraken, kwamen ze als ‘onruststokers’ op een zwarte lijst terecht. Hierdoor konden ze nergens in de omgeving nog werk krijgen.

Gelijk bij de rechter

De arbeiders streden moedig door en stapten naar de rechter. De Thaise rechtbank gaf hen gelijk: ze hadden in totaal recht op bijna 100.000 euro aan onbetaald loon. Dit bedrag kon de eigenaresse van de fabriek niet in één keer uitkeren, wat erin resulteerde dat de werknemers een jaar na de rechtszaak nog geen cent hadden ontvangen. Tegelijkertijd stonden ze nog steeds op de zwarte lijst, waardoor ze niet aan het werk kwamen. De enige manier om te overleven was door geld te lenen. Hun situatie was schrijnend: ze aten planten die ze langs de weg vonden en wat rijst. De coronapandemie maakte hun leven nog moeilijker en maakte de situatie uitzichtloos.

Geen keuze

In november 2020 gingen de Kanlayanee arbeiders opnieuw naar de rechtbank, maar dit pakte slecht uit. Ze werden gedwongen om akkoord te gaan met minder geld als compensatie. ‘We hadden weinig keus anders dan dit te accepteren’, zei een van hen. De eigenares had namelijk onvoldoende geld om het volledige bedrag te betalen.

Online Minions-campagne en petitie door Starbucks-medewerkers

Met internationale steun van het Schone Kleren Campagne-netwerk en vakbonden richtten de werknemers van Kanlayanee zich tot de bedrijven waarvoor ze jarenlang hadden geproduceerd en vroegen ze Starbucks, Tesco, Disney en NBC Universal om hulp. De vier bedrijven zijn samen bijna 450 miljard euro waard. Het wettelijk vastgestelde compensatiebedrag van nog geen 100.000 euro, zouden deze bedrijven niet eens voelen – terwijl het voor de arbeiders een verschil van leven of dood kon betekenen.

‘Wij maakten jullie kleding, hielpen jullie je winst te maken. Nu is het jullie beurt om ons te helpen. We verdienen gerechtigheid. Doe het juiste, en betaal ons wat ons verschuldigd is’, zeiden ze in hun campagnevideo.

Organisaties van over de hele wereld deden mee met de online Minions-campagne, geïnspireerd op de Verschrikkelijke Ikke (Despicable Me)films van NBC Universal. Supporters van de campagne spraken de merken online aan op hun verantwoordelijkheid om te betalen. Starbucks-medewerkers in de VS steunden de Kanlayanee-arbeiders met een petitie. Dat hielp. Nadat eerst Tesco en Starbucks een deel van het verschuldigde bedrag betaalden, kwam ook Disney over de brug. Vlak voor een aangekondigde actie van activisten tijdens de Golden Globes gaf eindelijk ook mediabedrijf NBC Universal als laatste in.

In een nieuwe video reageerden de kledingarbeiders op de uitkering van de bedragen: ‘Nadat we het geld gekregen hadden, waren we opgelucht en heel blij. We kunnen onze dromen waarmaken omdat we de compensatie hebben gekregen. Nu kunnen we onze familie die achterbleef in Myanmar weer ondersteunen.’

Ook het Schone Kleren Campagne-netwerk is blij met de overwinning, maar zijn ook kritisch op merken: ‘Als merken zelf verantwoordelijkheid zouden nemen voor hun toeleveringsketen, dan hadden deze 26 mensen niet hoeven te lijden om hun recht te halen’, zegt een coördinator binnen het SKC-netwerk.

Belangrijke overwinning

Het was voor het eerst dat deze groep werknemers de overwinning had behaald, en het is nog steeds een belangrijk voorbeeld voor anderen in de kledingindustrie. De overwinning van deze zaak laat andere kledingarbeiders de kracht zien van internationale solidariteit. Het doorzettingsvermogen van de Kanyanalee arbeiders heeft arbeiders in de hele regio gemotiveerd om zich te organiseren en voor hun arbeidsrechten te vechten. Een deel van het geld dat de Kanyanalee werknemers kregen, is geïnvesteerd in een gemeenschapscentrum waar arbeiders juridische hulp kunnen krijgen.

Weten hoe jij kunt helpen om zaken als deze op te lossen? Kijk op payyourworkers.org of check andere Urgent Appeals. Wil je eraan bijdragen dat we dit belangrijke werk de komende jaren kunnen blijven doen? Overweeg om als (vaste) donateur bij te dragen aan een eerlijkere kledingindustrie. Doneer nu.