In Myanmar (Birma) worden onder het mom van corona-gerelateerde ontslagen vakbonden in kledingfabrieken opgerold. Onder de arbeiders die worden ontslagen vanwege gebrek aan orders zijn opvallen veel vakbondsleiders en -leden. Tegenwerking van vakbonden is aan de orde van de dag in Myanmar, inclusief geweld tegen vakbondsleiders, intimidatie van vakbondsleden en de recente arrestaties van arbeiders die deelnamen aan een vreedzaam protest.

Kledingbedrijven die orders hebben in deze fabrieken moeten ook in deze tijden van crisis inzetten op behoud van werkgelegenheid in hun toeleveringsketens en in ieder geval voorkomen dat er sprake is van discriminerend ontslag.

De gang van zaken in bijvoorbeeld de Rui Ning-, Huabo Times- en Myan Mode-fabrieken in de hoofdstad Yangon volgt allemaal hetzelfde patroon: de afgelopen maanden werd een onevenredig aantal vakbondsleden ontslagen nadat de vakbonden inspraak eisten in onderhandelingen over (achterstallig) loon, bezuinigingsmaatregelen en ontslagen. In alledrie de fabrieken is Inditex (die onder meer eigenaar is van het wereldwijde modemerk Zara) betrokken als belangrijke koper. Bij Rui Ning en Huabo Times is Bestseller betrokken (eigenaar van modemerk Only). Beide bedrijven hebben gedragscodes die de vrijheid van vakvereniging bij hun toeleveranciers in Myanmar beschermen.

Hoewel een zekere mate van inkrimping onvermijdelijk kan zijn als gevolg van de huidige wereldwijde crisis, blijft het van het hoogste belang om ervoor te zorgen dat het personeelsbestand van een fabriek niet wordt verkleind als een middel om vakbondsleden te discrimineren en werknemers te intimideren. Inditex en Bestseller doen niet genoeg om deze misdragingen tegen te gaan. Dit terwijl zij machtig genoeg zijn om de zaken bevredigend op te lossen.

Grootaandelhouder van Inditex is oprichter Amancio Ortega, de op-zes-na rijkste man ter wereld. Het merk heeft veel invloed binnen de branche, met een netto-omzet van $19,82 miljard in 2019, mogelijk gemaakt door twijfelachtige aankooppraktijken, waaronder inkoop uit landen zoals Myanmar waar het loon van arbeiders tot de laagste in Azië behoort. Vroeg in het begin van de pandemie beloofde Inditex al haar bestellingen te zullen betalen en nauw samen te werken met haar leveranciers om banenverlies te voorkomen.

Bestseller is eigendom van Anders Holch Povlsen, een Deense miljardair met bijna $10 miljard.

Kledingmerken mogen deze pandemie niet misbruiken om afstand te doen van hun verantwoordelijkheden. Covid-19 moet niet worden gebruikt als dekmantel voor het tot zwijgen brengen van arbeiders en het vertrappen van hun rechten. Merken en retailers zouden alle leveranciers moeten vragen om een ​​duidelijk beleid te ontwikkelen dat ervoor zorgt dat Covid-19 niet wordt gebruikt als dekmantel voor vakbondsbreuk.

In fabrieken waar een vakbond is moet over eventueel ontslagbeleid worden onderhandeld en moet het door hen worden goedgekeurd. Alle bezuinigingsvoorstellen moeten door de kledingmerken worden gecontroleerd om ervoor te zorgen dat de voorstellen geen onevenredige gevolgen hebben voor vakbondsleden en leiders, vrouwen (met name zwangere vrouwen) of werknemers met een vast contract. In gevallen waarin bezuinigingen een discriminerend effect heeft gehad, moet het proces ongeldig worden gemaakt en opnieuw worden uitgevoerd. Bestellingen zouden alleen gedaan moeten worden bij fabrieken waar een dergelijk beleid van kracht is. Het beleid moet gebaseerd zijn op de relevante verdragen van de Internationale Organisatie voor Arbeid (ILO) en rekening houden met de ILO-Better Work-richtlijnen.

Myan-modus-fabriek

Betrokken merken: Inditex (Zara) en Mango. Op 28 maart ontsloeg de fabrieksdirectie 571 arbeiders van de 1.270 onder het mom van de noodzakelijke Covid-19-actie, waaronder alle 520 vakbondsleden. De Myan Mode-vakbond was een van de sterkste in het land, met een voorgeschiedenis van stakingen om lonen en arbeidsomstandigheden te verbeteren. In solidariteit liepen in de eerste week van april 50 extra arbeiders de fabriek uit. Ook zij werden ontslagen.

Op 30 mei werd er toch een akkoord gesloten tussen de vakbond en het managementover het herstel van 75 ontslagen vakbondsleiders en arbeiders. Hoewel dit een overwinning is in het kader van de betrokkenheid van de lokale vakbond, is het teleurstellend dat de merken, met name Inditex, die de meeste zeggenschap had op het gebied van orders, niet hebben aangedrongen op het herstel van alle ontslagen vakbondsleden. In plaats daarvan zullen 545 van de ontslagen vakbondsleden in aanmerking komen voor herplaatsing zodra het bedrijf op een pre-Covid-niveau wordt hervat, maar alleen als ze voldoen aan de nieuwe vereisten van het management. De merken drongen er ook niet op aan dat de vakbond betrokken werd bij onderhandelingen over bezuinigingsbeleid.

Rui Ning

Betrokken merken: Inditex (Zara), Mango, Bestseller (Only), Tally Weijl en Balala. Begin april werden 324 arbeiders van de 1.100 werknemers ontslagen, waarvan 298 vakbondsleden, waaronder de vakbondsvoorzitter. Deze laatste werd ook onder verdachte omstandigheden aangevallen door mannen met messen. Als reactie op externe druk heeft het management op 5 juni een verklaring afgelegd over het herstel van de vakbondsvoorzitter, maar dit is slechts één van de eisen van de vakbond. Het fabrieksmanagement weigert nog steeds een ontmoeting met de vakbond en zegt hem niet erkennen als onderhandelingspartner.

Huabo Times

Betrokken merken: Inditex (Zara), Bestseller (Only) en Primark. Als reactie op de corona-pandemie en uit angst voor hun baan vroegen de arbeiders van de fabriek zekerheid dat hun personeelsbestand niet zou worden verkleind. Kort daarna registreerde een groep arbeiders op 11 mei een nieuwe vakbond. Slechts drie dagen later, op 14 mei, ontsloeg het management 107 arbeiders, waarvan 26 vakbondsleden, waaronder 4 vakbondsleiders. Van de overige 81 ontslagen arbeiders was de meerderheid openlijk voorstander van de nieuwe vakbond en was het management op de hoogte van hun steun. Herhaalde verzoeken van de vakbond om het fabrieksmanagement te ontmoeten zijn niet ingewilligd en hun eisen voor de onmiddellijke rehabilitatite van alle vakbondsleiders en arbeiders, en de deelname van de vakbond aan overleg over bezuinigingsbeleid worden genegeerd.

UPDATE 10 augustus 2020: Succes erkenning vakbonden!