Specialized: het kledingmerk dat niet betaalt

“We hebben onze laatste twee werkweken, vakantie, eindejaarsuitkering en ontslagvergoeding nooit betaald gekregen” – Rhina, voormalig kledingarbeidster van de APS fabriek die Specialized kleding maakte

“Niemand die fietst wil medeplichtig zijn aan de uitbuiting van arbeiders” – Eric Arce, voormalig merkambassadeur van Specialized

In de APS-fabriek in El Salvador maakten arbeidsters kleding voor merken als Specialized (een Amerikaans fietsmerk), Gildan en Hanes. Veel van de arbeidsters waren afhankelijk van deze slecht betaalde banen om hun gezinnen te kunnen onderhouden. Maar in augustus 2022 sloot de fabriek zonder waarschuwing, waardoor 831 kledingarbeidsters van de ene op de andere dag zonder werk kwamen te zitten. Wat het nog erger maakte, was dat de fabriek weigerde om de voormalige arbeidsters 2 miljoen Amerikaanse dollar aan lonen, uitkeringen en ontslagvergoedingen te betalen – waar ze recht op hadden. Dit bedrag is bevestigd door het Ministerie van Arbeid van El Salvador. Aangezien er in het land geen sociale zekerheidsstelsel is, zoals in de vorm van werkloosheidsuitkeringen, is een ontslagvergoeding bedoeld om wat verlichting te bieden. Maar in dit geval werden de arbeidsters aan hun lot overgelaten.

Actie

De arbeidsters besloten om voor hun rechten op te komen, vertegenwoordigd door drie vakbonden die in de fabriek actief zijn. Maar omdat de vertegenwoordigers van de arbeidsters en het juridische team van de fabriek het niet eens konden worden, werd de zaak overgedragen aan de rechtbank. Omdat het lang kan duren voordat de zaak op deze manier wordt opgelost, is er een grote kans dat  de arbeidsters niet het volledige bedrag krijgen waar ze recht op hebben.

Om die reden zijn de eisen nu gericht aan de merken die bij APS inkochten. Specialized, dat in zijn eigen gedragscode eist dat leveranciers zich aan wettelijke normen houden en zegt respect voor mensenrechten in de productieketen heel belangrijk te vinden, heeft tot nu toe geweigerd om met de arbeidsters en hun vakbond in gesprek te gaan. Twee andere merken die bij de fabriek inkochten, hebben ondertussen toegezegd om 2/3e van het bedrag dat aan de arbeidsters verschuldigd is, bij te dragen. De spotlights staan nu dus op Specialized gericht – zal het merk zijn beloften nakomen en de zaak oplossen met een financiële bijdrage? De fietsgigant heeft lange tijd de andere kant op gekeken, niet gereageerd, en pogingen om een gesprek over de zaak op gang te brengen tegengehouden.

Solidariteit in de strijd

De voormalige arbeidsters van APS hebben het met het verstrijken van de tijd steeds moeilijker gekregen en moeten rondkomen van hun schamele spaargeld en de steun vanuit hun omgeving. Nohemi, een arbeidster die een videoboodschap voor APS opnam, legt uit dat het bijna onmogelijk is om een nieuwe baan te vinden: “We zitten in een moeilijke situatie. Fabrieken waar we solliciteren, wijzen ons af. Ze zeggen dat als we voor APS hebben gewerkt, ze ons niet gaan aannemen.” Als gevolg hiervan hebben de vrouwen moeite om de eindjes aan elkaar te knopen, hun kinderen te eten te geven en hun hypotheek te betalen. Patricia, een andere voormalige werkneemster van APS, zegt: “Dit heeft ook gevolgen voor onze gezondheid. We hebben geen ziektekostenverzekering.”

In het licht van deze zeer zorgwekkende situatie is Clean Clothes Campaign (CCC) gestart met het ondersteunen van de arbeidsters om Specialized zover te krijgen dat het zijn deel betaalt. CCC organisaties en vakbonden uit de VS, Groot-Brittannië, Nederland, België en Tsjechië hebben zich achter de zaak geschaard, waardoor het een wereldwijde campagne is geworden. Regionale en internationale kantoren van het merk zijn benaderd, sociale mediacampagnes gericht op fietsers zijn gelanceerd en er is contact opgenomen met merkambassadeurs. Eric Arce, professioneel mountainbiker en voormalig ambassadeur van Specialized, zegt dat “het dragen van een Specialized-fietsshirt symbool zou moeten staan voor onze liefde voor de sport en ons vertrouwen in het bedrijf, waaronder de waarde die het bedrijf hecht aan het bevorderen van mensenrechten binnen de toeleveringsketen.” Hij wijst op de hypocrisie van Specialized in deze zaak. “Niemand die fietst wil medeplichtig zijn aan de uitbuiting van arbeiders”, vat hij het probleem samen.

Hieronder kun je een Reel bekijken van de actie van SKC tijdens de Tour des Flandres, een wielerhoogtepunt dat elk jaar in België plaatsvindt. Na de actie ging Specialized eindelijk in op de eis tot schadevergoeding – maar bood een bedrag aan dat ver onder het door CCC gevraagde bedrag ligt. Ook gaf het management geen verklaring voor het eerdere stilzwijgen. CCC blijft er bij Specialized op aandringen om volledige verantwoordelijkheid te nemen, zodat de arbeidsters eindelijk krijgen waar ze recht op hebben.

Updates

27 september 2024 | Specialized zegt een donatie van 44.000 dollar te hebben gedaan aan een door de rechtbank beheerd fonds, maar zowel arbeiders als vakbonden die betrokken zijn bij de zaak, hebben hier niets over gehoord. De waarde van deze donatie is daarnaast nog geen tien procent van waar arbeiders nog recht op hebben, maar toch geeft het fietsmerk zichzelf online een schouderklopje voor deze actie.

Specialized, betaal de arbeidsters die jullie kleding hebben gemaakt!

Je kunt helpen bij het oplossen van deze zaak! Om de arbeidsters te steunen, is Green America een petitie gestart om Specialized aan te zetten tot betaling. Steun de campagne door de petitie te ondertekenen! CCC werkt ook aan andere zaken waarin arbeiders niet betaald krijgen waar ze wél recht op hebben. Door onze berichten en de #SprintforAPS-campagne te delen via sociale media, help je ons druk uit te oefenen op kledingmerken die geen verantwoordelijkheid willen nemen. 

#PayYourWorkers #PayUp #RespectLabourRights #SprintforAPS

Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je in voor de Specialized-maillijst.