Overwinning: arbeidsmigranten eindelijk uitbetaald

”Nadat we het geld gekregen hadden, waren we opgelucht en heel blij. We kunnen onze dromen waarmaken omdat we compensatie hebben gekregen.”

Na twee jaar strijd en onzekerheid boekten de arbeidsmigranten van de Kanlayanee-fabriek in 2021 een overwinning.  Eindelijk kregen ze hun onwettig achtergehouden lonen uitbetaald. Ze zijn voor zover bekend de eersten in de Thaise regio Mae Sot die hun gestolen lonen terugkregen.

Schorten voor Starbucks

In de kleine Kanlayanee-fabriek in Thailand, werkten 26 arbeidsmigranten uit Myanmar (Birma). De werkplaats, eerder een kamer dan een fabriek, had zo’n laag plafond dat de werknemers het konden aanraken. Er was bijna geen daglicht of frisse lucht in de fabriek.

De arbeidsmigranten maakten er schorten voor Starbucks, Verschrikkelijke Ikke (Despicable Me)T-shirts voor mediabedrijf NBC Universal, spullen voor Disney en voor de Engelse supermarktketen Tesco. Jarenlang werden ze uitgebuit. Twee jaar lang kregen ze minder dan een euro per uur betaald, en werden ze gedwongen om onbetaald over te werken. “We werkten zeven dagen per week, en vaak vijftien uur per dag”, vertellen ze in een video.

Fabriek sluit deuren

In september 2019 deden de arbeiders hun verhaal over de verschrikkelijke werkomstandigheden in de media. Als reactie daarop trok Starbucks haar orders in, en sloot de fabriek onverwachts de deuren. De arbeiders stonden met lege handen, maar lieten het er niet bij zitten. Ze bleven doorvechten om hun ingehouden loon alsnog uitbetaald te krijgen. Doordat ze zich uitspraken, kwamen ze als ‘onruststokers’ op een zwarte lijst terecht. Hierdoor konden ze nergens in de omgeving nog werk krijgen.

Gelijk bij de rechter

De arbeiders streden moedig door en stapten naar de rechter. De Thaise rechtbank gaf hen gelijk: ze hadden in totaal recht op bijna 100.000 euro aan onbetaald loon. Helaas kon de eigenares van de fabriek dit bedrag niet in één keer uitkeren. Een heel jaar na de rechtszaak hadden de werknemers nog geen cent teruggekregen. Zonder nieuw werk en zonder loon moesten ze geld lenen om te overleven. Ze aten planten die ze langs de weg vonden en wat rijst. De covid-pandemie maakte het allemaal nog moeilijker.

Geen keuze

In november 2020 gingen de Kanlayanee arbeiders opnieuw naar de rechtbank, maar dit pakte slecht uit. Ze werden gedwongen om akkoord te gaan met minder geld als compensatie. “We hadden weinig keus anders dan dit te accepteren,” zegt een van hen. De eigenares had namelijk onvoldoende geld.

Verschrikkelijke Ikke

Met internationale steun van het Schone Kleren Campagne (SKC) netwerk en vakbonden richtten de werknemers van Kanlayanee zich tot Starbucks, Tesco, Disney en NBC Universal voor hulp. De vier bedrijven zijn samen bijna 450 miljard euro waard. Het wettelijk vastgesteld compensatiebedrag van nog geen 100.000 euro zouden ze niet eens voelen – terwijl het voor de arbeiders die de winsten van deze bedrijven mede mogelijk maakten, een verschil van leven of dood kon betekenen.

“Wij maakten jullie kleding, hielpen jullie je winst te maken. Nu is het jullie beurt om ons te helpen. We verdienen gerechtigheid. Doe het juiste, en betaal ons wat ons verschuldigd is”, zeiden ze in hun campagne video.

Organisaties over de hele wereld deden mee met de online Minions campagne, geïnspireerd op de Verschrikkelijke Ikke (Despicable Me)films van NBC Universal. Supporters van de campagne spraken de merken online aan op hun verantwoordelijkheid om te betalen. Starbucks-medewerkers in de VS steunden de Kanlayanee-arbeiders met een petitie. Dat hielp. Nadat eerst Tesco en Starbucks een deel van het verschuldigde bedrag betaalden, kwam ook Disney over de brug. Vlak voor een aangekondigde actie van activisten tijdens de Golden Globes gaf eindelijk ook mediabedrijf NBC Universal als laatste in.

In een nieuwe video reageerden de kledingarbeiders op de uitkering van de bedragen:

“Nadat we het geld gekregen hadden, waren we opgelucht en heel blij. We kunnen onze dromen waarmaken omdat we de compensatie hebben gekregen. Nu kunnen we onze familie die achterbleef in Myanmar weer ondersteunen.”

“Als merken zelf verantwoordelijkheid zouden nemen voor hun toeleveringsketen, dan hadden deze 26 mensen niet hoeven te lijden om hun recht te halen”, zegt een coördinator binnen het SKC-netwerk.

Belangrijke overwinning

Het is voor het eerst dat deze groep werknemers deze overwinning heeft behaald, en het is een belangrijk voorbeeld voor anderen in de kledingindustrie. Het laat andere kledingarbeiders de kracht zien van internationale solidariteit. Het doorzettingsvermogen van de Kanyanalee arbeiders heeft arbeiders in de hele regio gemotiveerd om zich te organiseren en voor hun arbeidsrechten te vechten. Een deel van het geld die de Kanyanalee werknemers kreeg, is geïnvesteerd in een gemeenschapscentrum waar arbeiders juridische hulp kunnen krijgen.

Deze zaak is gelukkig opgelost, maar voor veel andere zaken is dat nog niet het geval. Klik op de andere Urgent Appeals verhalen om te zien wat jij kunt doen om te helpen deze zaken op te lossen.