Het Convenant Duurzame Kleding en Textiel (CKT) werd bijna drie jaar geleden ondertekend. Vandaag publiceert het CKT zijn tweede jaarverslag. Schone Kleren Campagne (SKC) en Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) maken de balans op. De conclusie is dat positieve impact voor werknemers in productielanden als Bangladesh, China, India, Pakistan en Turkije uitblijft en dat ketentransparantie nog bar weinig voorstelt.

Verbeteringen?
De vandaag gepubliceerde jaarrapportage meldt dat 78% van de beoordeelde bedrijven ‘goed op weg is’ en 8% ‘volledig voldoet’. Hoe het CKT tot dit percentage komt is niet duidelijk. Behalve verwarrende percentages geeft de jaarrapportage helaas nauwelijks inhoudelijke onderbouwing. Het CKT-secretariaat beoordeelt de plannen van aanpak van deelnemende bedrijven aan de hand van een beoordelingskader. Dit kader vertoont echter serieuze tekortkomingen. Ten eerste is het onduidelijk hoe een bedrijf het maximaal aantal punten kan behalen. Ten tweede zijn de meeste subvragen gebrekkig of onduidelijk geformuleerd. Onder het kopje ‘Resultaatindicatoren’ bijvoorbeeld kunnen 74 punten verkregen worden. Het gaat hier echter om het formuleren van doelstellingen en acties, niet om bewijs voor het uitvoeren van acties of het bewerkstelligen van meetbare verbeteringen op het gebied van arbeidsrechten, dierenwelzijn of milieu. Volgens afspraak in het convenant moeten bedrijven in het eerste jaar (van hun deelname aan het CKT) een 20% score behalen, in het tweede jaar een 40% score, en in het derde jaar een 60% score. Uit de tabellen in de jaarrapportage kan niet precies opgemaakt worden of deze doelstellingen behaald worden omdat alle bedrijven – ondertekenaars van het eerste uur en bedrijven die recent zijn toegetreden – op één hoop worden gegooid.

Zeer beperkte mate van transparantie
Buiten het secretariaat heeft niemand inzicht in hoe punten worden toegekend. Conform de afspraken moeten deelnemende bedrijven pas in hun derde jaar zelf rapporteren over risico’s in hun ketens en de aanpak daarvan. De eerste rapportages moeten dit jaar vóór 4 juli gepubliceerd worden.

SKC en SOMO hopen dat deze rapportages meer inzicht zullen verschaffen dan de jaarrapportage van het CKT, maar aangezien het hier gaat om een ‘vormvrije’ rapportage valt dat nog te bezien; het staat bedrijven immers vrij om te bepalen hoe ze hun verhaal naar buiten brengen

Positief is dat het CKT een lijst publiceert met productielocaties waar de bij het CKT aangesloten bedrijven produceren. Helaas gaat het om een geaggregeerde lijst, dus CKT-bedrijven kunnen niet direct gelinkt worden aan de fabrieken waar hun producten gemaakt worden. Dit terwijl steeds meer bedrijven wel al hun productielocaties bekend maken.

Klachten – geen oplossingen
Het CKT heeft een klachtenmechanisme, maar is er eerlijk over dat dit systeem nog niet actief is. Werknemers van fabrieken die leveren aan CKT-bedrijven worden nog niet op de hoogte gesteld van het bestaan ervan. In de jaarrapportage wordt dan ook nauwelijks iets noemenswaardigs gezegd over het klachtenmechanisme. Alleen de tabel ‘Opvolging naar aanleiding van vragen productielijst ’geeft heel in het kort informatie over een zestal zaken aangedragen door verschillende instanties/organisaties over verschillende onderwerpen.

Maatschappelijke organisaties, zowel die aangesloten bij het CKT als erbuiten, doen wat ze kunnen om dit klachtenmechanisme onder de aandacht te brengen, maar dit is natuurlijk onbegonnen werk aangezien het om ruim 4200 (unieke) locaties gaat. Pauline Overeem van SOMO: “De geaggregeerde productielocatielijst maakt het onmogelijk om te zien welk merk in welke fabriek produceert. Zodoende kunnen werknemers van een fabriek of de organisaties die hen vertegenwoordigen niet weten bij welk merk ze moeten aankloppen om problemen aan te kaarten. Dat moet altijd via het secretariaat van het CKT. Dit is de indirecte en langzame route. Dus verre van ideaal.”

Tempo ligt veel te laag
SKC en SOMO zijn van mening dat het CKT en de deelnemende bedrijven te weinig voortgang boeken. De risico’s op arbeidsrechtenschendingen in de textiel- en kledingketen zijn al lang bekend. Suzan Cornelissen van SKC; “SKC bestaat dit jaar 30 jaar, al 30 jaar brengen we samen met partnerorganisaties rapporten uit over deze risico’s, waar ze spelen (vaak zelfs in welke specifieke fabrieken), wat de onderliggende problemen zijn en hoe deze dienen te worden aangepakt. Er moet nu echt vaart gemaakt worden om daadwerkelijk de arbeidsomstandigheden in de fabrieken op de lijst van het CKT te verbeteren.”

Meer lezen:

• Jaarrapportage convenant Duurzame kleding en textiel
• Nos online artikel: Kledingconvenant tevreden over voortgang: critici niet overtuigd